April 2022

“Op school A wordt de 34-jarige deeltijdstudent, die voorheen een baan had als leidinggevende in het bedrijfsleven, net zo behandeld als de 17-jarige, net afgestudeerde HAVO-scholier. Zelfde begeleiding, zelfde opdrachten. Op school B wordt de voltijdstudent omarmd met zorg en wordt de deeltijder versneld voor de klas, die een eigen groep draait, helemaal aan zijn lot overgelaten.”

Deze casus stond centraal in een sessie van ons partnerschap POO tijdens de Week van Samen Opleiden (11 tot 13 april). Met de aanwezigen onderzochten we hoe we als partnerschap de begeleiding van de studenten af kunnen stemmen op de verschillende routes naar het leraarschap. Dat leverde een rijk gesprek op.

Allerlei tips en adviezen kwamen voorbij. Daarbij vielen mij twee dingen op. Op de eerste plaats dat we de begeleiding toch nog veelal inrichten met één begeleider en één student. Uit onderzoek van mijn collega Chris Kroeze weten we dat aanstaande leraren zowel bij formele maar misschien nog meer bij informele begeleiders (collega’s bijvoorbeeld) vragen naar informatie en ondersteuning. Die veelheid aan bronnen maakt het leren rijker.

Ten tweede viel me op dat in de adviezen en tips vooral centraal staat wat wij als opleiders voor deze studenten kunnen betekenen, maar dat we niet of nauwelijks vragen wat de studenten zelf willen. Mijn ervaring is dat dat juist heel inzichtelijk werkt en onze beelden ook weer aanscherpt.

Dat deed me denken aan een oefening* die Chris Kroeze en ik vaker gebruiken als we met studenten werken. We laten studenten dan tekenen hoe hun begeleidingsstructuur eruit ziet: met wie hebben ze allemaal contact (individueel of met meerdere mensen, groepen), hoe ziet dat contact eruit (sporadisch, heel vaak, wederkerig) en waar hebben ze het dan over, welke inhoud staat tijdens dat contact centraal (les geven, orde houden, hoeveelheid opdrachten, kwaliteit van de begeleiding)? De tekeningen en toelichting worden met elkaar besproken en gedeeld. Dit kan verrassende inzichten opleveren, bijvoorbeeld met wie het meest inhoudelijk gedeeld wordt en waar emotionele ondersteuning gehaald wordt, alsook welke rol de formele begeleider speelt.

Deze oefening is nog waardevoller indien ook de begeleiders (uit school en opleiding) worden gevraagd vanuit hun perspectief de begeleiding rondom de student op een vergelijkbare manier te tekenen. Het vergelijken van beide tekeningen, het bespreken van overeenkomsten en verschillen levert een waardevol gesprek op.

Welke route naar leraarschap een student ook volgt, opleiden is altijd een wisselwerking tussen begeleiders (omgeving) en het eigen initiatief van de student. Ruimte voor het perspectief van de aanstaande leraar is daarom een vereiste.

Probeer het eens!

Miranda

 

* Gebaseerd op het promotieonderzoek van Chris Kroeze.

 

Meer weten?

Kroeze, C. (2018). Begeleiding in de opleidingsschool. Platform Samen Opleiden & Professionaliseren. Utrecht: VO-raad & PO-raad. https://www.platformsamenopleiden.nl/knowledge-item/begeleiding-in-de-opleidingsschool/

Kroeze, C. (2014). Georganiseerde begeleiding bij opleiden in de school. Een onderzoek naar het begeleiden van werkplekleren van leraren in opleiding. Universiteit Tilburg.

Timmermans, M., & Kroeze, C. (2021). Bouwen aan een samenhangend curriculum. Handleiding. Utrecht: Platform Samen Opleiden & Professionaliseren. https://www.platformsamenopleiden.nl/knowledge-item/katern-een-samenhangend-curriculum-ontwerpen-in-de-driehoek/